QDM là gì? Công thức tính QDM & ví dụ thực tế trong doanh nghiệp

QDM (Quantity Discount Model – mô hình khấu trừ theo số lượng) là phương pháp tận dụng các chiết khấu phụ thuộc vào số lượng đặt hàng để giúp doanh nghiệp quản lý kế hoạch tồn kho. 

Nói cách khác, càng mua nhiều sản phẩm, doanh nghiệp càng hưởng lợi từ giảm giá ưu đãi hơn trên tổng hóa đơn, đồng nghĩa với chi phí trung bình của một sản phẩm sẽ giảm xuống. Đây là cách thức vừa giúp tối ưu lợi nhuận, vừa để kiểm soát và tối ưu tình trạng tồn kho trong doanh nghiệp.

Vai trò của QDM đối với doanh nghiệp 

Số lượng sản phẩm nhập kho tăng lên dẫn tới chi phí đặt hàng giảm đi theo chiết khấu. Đây là điều tốt, nhưng lại khiến doanh nghiệp phải trữ hàng tồn kho với số lượng lớn, từ đó đẩy cao phí vận hành và lưu kho. 

Vì vậy, mục tiêu dành cho doanh nghiệp là biết cách xác định quy mô đơn hàng nhập kho phù hợp mục tiêu chiết khấu theo số lượng lớn, sao cho tổng chi phí vận hành lưu kho hàng năm đạt mức tối thiểu trong tầm khả thi. Đây cũng chính là nhiệm vụ và vai trò dành cho QDM. 

Công thức tính QDM 

TC = (D x S)/Q + (Q x H)/2 + (P x D) 

Trong đó: 

• TC (Total Cost) – tổng chi phí doanh nghiệp tiêu tốn cho đơn hàng 
• D – nhu cầu sản phẩm cần nhập theo năm  
• S – chi phí thiết lập cho mỗi đơn hàng 
• Q – kết quả tính EOQ 
• H – chi phí duy trì tồn kho mỗi năm cho 1 đơn vị sản phẩm 
• P – giá thành 1 đơn vị sản phẩm

Ví dụ áp dụng QDM trong doanh nghiệp sản xuất 

Chúng ta sẽ xác định QDM qua 2 bước: 

1. Tính EOQ 
2. Tính tổng chi phí (TC) dự kiến theo từng mức giá chiết khấu sản phẩm (xét trên mốc nhỏ nhất của từng khoảng giá) 

Giả sử một công ty y tế chuyên nhập sản phẩm hóa chất dạng chai, số liệu thống kê hoạt động nhà máy như sau: 

• Nhu cầu nhập kho hàng năm (D): 816 chai 
• Chi phí thiết lập mỗi đơn hàng (S): $12 
• Chi phí duy trì kho mỗi năm cho 1 sản phẩm (H): $4 

Bảng giá dự kiến từng mức chiết khấu theo số lượng đặt hàng: 

Ngưỡng số lượng sản phẩm nhập kho	Giá/sản phẩm
1-49	$20
50-79	$18
80-99	$17
100+	$16

Từ đó, số lượng đặt hàng kinh tế EOQ (Q) = √(2DS/H) = √(2 x 816 x 12 / 4) = 70 (chai) 

Áp dụng công thức tính QDM cho số lượng đơn hàng 70 sản phẩm (EOQ lý tưởng): 

TC = (D x S)/Q + (Q x H)/2 + (P x D) = (816 x 12)/70 + (70 x 4)/2 + 18 x 816 = $14.968 

Thử tính với số lượng đơn hàng 80 (vượt EOQ gốc) tương ứng mức giá $17/sản phẩm: 

TC₈₀ = (816 x 12)/80 + (80 x 4)/2 + 17 x 816 = $14.154 

Tiếp tục thử tính với số lượng đơn hàng 100 tương ứng mức giá $16/sản phẩm: 

TC₁₀₀ = (816 x 12)/100 + (100 x 4)/2 + 16 x 816 = $13.354 

Dựa trên 3 trường hợp trên, TC₁₀₀ là lựa chọn tối ưu nhất cho mối liên hệ giữa tổng chi phí và tổng sản lượng đơn hàng mục tiêu.