Tin tức

Đòn bẩy giúp doanh nghiệp nông-thủy sản Việt Nam giảm bớt gánh nặng thuế

14 Tháng 4, 2025

Chính sách áp dụng “thuế quan đối ứng” 46% của Hoa Kỳ trong thời gian gần đây đã tạo nên những thách thức to lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Chính sách này tác động trực diện đến các ngành xuất khẩu chủ lực, đặc biệt là nông sản và thủy sản. Những đơn vị xuất khẩu tôm, cá ba sa, cà phê, hạt điều và các loại trái cây sang thị trường Mỹ hiện đang phải đối mặt với áp lực tài chính nghiêm trọng. Các tập đoàn hàng đầu của Việt Nam như Vĩnh Hoàn, Minh Phú và Trung Nguyên đang chịu hậu quả nặng nề với chi phí gia tăng và lợi nhuận sụt giảm đáng kể.

Để duy trì vị thế cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế mới này, các nhà sản xuất Việt Nam cần đặt ưu tiên cao nhất cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động và tiết giảm chi phí. Mức thuế quan cao đã tạo ra nhu cầu cấp thiết buộc các doanh nghiệp phải tối ưu hóa quy trình sản xuất nhằm bù đắp chi phí xuất khẩu đang ngày một gia tăng.

Nhu Cầu Bức Thiết Về Nâng Cao Hiệu Suất Sản Xuất

Trong bối cảnh biên lợi nhuận đang chịu áp lực nặng nề từ mức thuế quan đáng kể này, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam không thể tiếp tục dung túng cho sự kém hiệu quả trong hoạt động sản xuất. Mỗi phần trăm lãng phí, mỗi giờ ngừng máy không cần thiết, hay mỗi sai sót về chất lượng đều trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng duy trì tính cạnh tranh trên thị trường Mỹ trong bối cảnh gánh nặng thuế quan ngày càng gia tăng.

Lấy ví dụ, một cơ sở chế biến tôm trước đây có thể hoạt động với mức hiệu quả được xem là chấp nhận được. Tuy nhiên, với chi phí bổ sung 46% áp dụng cho sản phẩm khi nhập vào thị trường Mỹ, bất kỳ sự thiếu hiệu quả nào trong quy trình sản xuất đều sẽ tạo ra tác động nghiêm trọng đến khả năng sinh lời và vị thế cạnh tranh trên thị trường của doanh nghiệp.

DxOEE: Công Cụ Tối Ưu Hóa Hiệu Suất Sản Xuất

DxOEE (Overall Equipment Effectiveness – Hiệu suất Thiết bị Tổng thể) là giải pháp chuyên biệt trong hệ sinh thái nền tảng DxFAC, được thiết kế tinh chỉnh nhằm đo lường, giám sát và nâng cao hiệu quả sản xuất. Giải pháp này trực tiếp đáp ứng nhu cầu cốt lõi của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam: tối đa hóa hiệu quả sản xuất để bù đắp chi phí phát sinh từ thuế quan.

Bản Chất Của DxOEE

DxOEE là một hệ thống toàn diện đo lường, đánh giá và cải thiện hiệu suất thiết bị tổng thể. OEE là chỉ số sản xuất trọng yếu đánh giá mức độ hiệu quả của hoạt động sản xuất so với tiềm năng tối đa. Chỉ số này xét đến ba yếu tố then chốt:

Tính khả dụng – Tỷ lệ thời gian thiết bị thực sự vận hành so với thời gian sản xuất theo kế hoạch
Hiệu suất – Tốc độ vận hành thực tế của thiết bị so với tốc độ thiết kế tối ưu
Chất lượng – Tỷ lệ sản phẩm đạt chất lượng so với tổng số sản phẩm đưa vào sản xuất

Giải pháp DxOEE mang đến khả năng theo dõi và phân tích theo thời gian thực về các yếu tố này, từ đó xác định chính xác những lĩnh vực cụ thể mà việc cải tiến có thể tác động trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp.

Cách DxOEE Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Việt Nam Vượt Qua Thách Thức Thuế Quan

1. Nhận Diện Những Tổn Thất Tiềm Ẩn Trong Quy Trình Sản Xuất

Đối với nhiều nhà sản xuất Việt Nam, năng lực sản xuất đáng kể thường bị thất thoát qua những điểm kém hiệu quả không được nhận diện. DxOEE cung cấp những phân tích chi tiết về vị trí và nguyên nhân gây ra những tổn thất này:

Thời gian ngừng máy ngoài kế hoạch: Theo dõi sự cố hỏng hóc thiết bị, tình trạng thiếu nguyên vật liệu và vắng mặt của người vận hành
Tổn thất về tốc độ: Xác định thời điểm thiết bị vận hành dưới tốc độ tối ưu
Khiếm khuyết chất lượng: Đo lường và phân loại các lỗi sản phẩm

Đối với một đơn vị chế biến thủy sản như Minh Phú, việc xác định chính xác nguồn gốc thất thoát thời gian sản xuất có thể mở ra cơ hội gia tăng sản lượng mà không cần bổ sung đầu tư vốn.

2. Chuyển Hóa Lợi Ích Từ Cải Thiện Hiệu Quả Thành Đòn Bẩy Bù Đắp Thuế Quan

Mỗi điểm phần trăm cải thiện chỉ số OEE đều trực tiếp chuyển hóa thành khoản tiết kiệm chi phí, góp phần bù đắp tác động của thuế quan. Hãy xem xét một trường hợp minh họa cụ thể:

Một doanh nghiệp chế biến cà phê Việt Nam hiện đang vận hành với chỉ số OEE ở mức 65%, xuất khẩu sản phẩm trị giá 10 triệu đô la hàng năm sang thị trường Mỹ. Thuế quan 46% sẽ làm tăng thêm chi phí lên đến 4,6 triệu đô la.

Thông qua việc triển khai DxOEE và nâng cao chỉ số OEE lên 75% (một mục tiêu hoàn toàn khả thi dựa trên chuẩn mực ngành), doanh nghiệp có thể:

Gia tăng sản lượng sản xuất lên 15,4% với cùng nguồn lực hiện có
Tạo thêm khoảng 1,54 triệu đô la giá trị sản xuất bổ sung
Bù đắp khoảng 33,5% tác động từ thuế quan chỉ thông qua việc cải thiện hiệu quả

3. Ra Quyết Định Kịp Thời Dựa Trên Dữ Liệu Thời Gian Thực Cho Quá Trình Cải Tiến Liên Tục

Không giống các hệ thống báo cáo truyền thống chỉ cung cấp dữ liệu sau nhiều ngày hoặc tuần kể từ thời điểm sản xuất, DxOEE mang đến những thông tin theo thời gian thực, cho phép:

Phản ứng tức thời với các dấu hiệu suy giảm hiệu quả
Đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác trong suốt quá trình sản xuất
Theo dõi và đánh giá hiệu suất theo từng ca sản xuất
Phân tích tận gốc nguyên nhân của các vấn đề tái diễn

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản với đặc thù sản phẩm theo mùa vụ, khả năng nắm bắt thông tin theo thời gian thực này đặc biệt có giá trị, giúp tối đa hóa hiệu quả trong những giai đoạn thu hoạch then chốt.

4. Định Hướng Cải Tiến Có Trọng Tâm

Thay vì triển khai các chương trình cải thiện hiệu quả mang tính đại trà, DxOEE cho phép các doanh nghiệp xuất khẩu tập trung nguồn lực cải tiến vào những lĩnh vực mang lại hiệu quả cao nhất:

Nếu tính khả dụng là điểm yếu chủ yếu, các chiến lược bảo trì sẽ được ưu tiên cải thiện
Nếu tổn thất về hiệu suất chiếm tỷ trọng lớn, việc tối ưu hóa máy móc thiết bị sẽ trở thành trọng tâm
Nếu tỷ lệ lỗi chất lượng cao, hệ thống kiểm soát quy trình sẽ được nâng cấp

Phương pháp tiếp cận có trọng tâm này đảm bảo nguồn lực có hạn được phân bổ vào những cải tiến mang lại hiệu quả cao nhất trong việc bù đắp tác động từ thuế quan.

Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Các Ngành Xuất Khẩu Trọng Điểm Của Việt Nam

Đối Với Các Đơn Vị Chế Biến Hải Sản

Quy trình chế biến hải sản liên quan đến hệ thống thiết bị phức tạp với nhiều công đoạn xử lý khác nhau. DxOEE có khả năng theo dõi hiệu suất của:

Hệ thống thiết bị đông lạnh
Dây chuyền làm sạch/chế biến
Hệ thống đóng gói
Cơ sở bảo quản

Một đơn vị chế biến hải sản điển hình có thể phát hiện thông qua DxOEE rằng thiết bị đông lạnh chỉ đạt hiệu suất 60% do thời gian chuyển đổi kéo dài giữa các loại sản phẩm khác nhau. Bằng cách tối ưu hóa quá trình chuyển đổi này, doanh nghiệp có thể nâng cao tổng công suất sản xuất lên 10-15%, góp phần đáng kể vào việc bù đắp chi phí phát sinh từ thuế quan.

Đối Với Doanh Nghiệp Xuất Khẩu Cà Phê

Quy trình chế biến cà phê bao gồm nhiều công đoạn từ phân loại, rang, xay đến đóng gói. Việc triển khai DxOEE có thể làm sáng tỏ:

Tình trạng máy rang hoạt động dưới ngưỡng nhiệt độ tối ưu
Thời gian ngừng máy quá mức khi chuyển đổi giữa các loại hạt
Các vấn đề về chất lượng dẫn đến việc phải chế biến lại và gây lãng phí

Thông qua việc giải quyết những vấn đề cụ thể này, doanh nghiệp xuất khẩu cà phê có thể nâng cao chỉ số OEE từ 65% lên 80%, tạo ra lợi thế chi phí đáng kể, giúp duy trì năng lực cạnh tranh bất chấp áp lực từ thuế quan.

Đối Với Doanh Nghiệp Xuất Khẩu Trái Cây và Nông Sản

Các đơn vị xuất khẩu nông sản theo mùa vụ thường đối mặt với những thách thức đặc thù liên quan đến sản phẩm dễ hư hỏng. DxOEE có thể hỗ trợ thông qua:

Tối đa hóa công suất chế biến trong các giai đoạn thu hoạch cao điểm
Giảm thiểu hao hụt đối với sản phẩm dễ hư hỏng
Tối ưu hóa quy trình đóng gói để thích ứng với biến động về sản lượng

Case Study: Thành Công Khi Ứng Dụng DxOEE

Khatoco, tập đoàn thuốc lá hàng đầu Việt Nam được vinh danh trong các câu chuyện thành công của DxFAC, đã triển khai giải pháp DxOEE nhằm khắc phục các thách thức về hiệu quả tại các cơ sở sản xuất. Trường hợp này mang đến những bài học quý giá cho các doanh nghiệp xuất khẩu đang đối mặt với áp lực từ thuế quan.

Bối Cảnh và Thách Thức

Trước khi triển khai DxOEE, Khatoco đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong hoạt động sản xuất:

Thời gian ngừng máy chiếm trung bình 22% thời gian sản xuất theo kế hoạch
Tốc độ sản xuất dao động trong khoảng 65-85% so với công suất thiết kế
Tỷ lệ sản phẩm không đạt chất lượng gây thất thoát khoảng 5% sản lượng
Chỉ số OEE ban đầu chỉ đạt 61%
Hạn chế trong việc nhận diện nguyên nhân gốc rễ của các tổn thất
Cách tiếp cận mang tính đối phó trong công tác bảo trì và xử lý vấn đề chất lượng
Hiệu suất không đồng đều giữa các ca sản xuất và các dây chuyền khác nhau

Những điểm yếu về hiệu quả này có thể chấp nhận được trong điều kiện xuất khẩu thuận lợi, nhưng sẽ trở thành rào cản nghiêm trọng trong bối cảnh thuế quan mới.

Quy Trình Triển Khai

Quá trình triển khai DxOEE của Khatoco tuân theo một phương pháp cấu trúc chặt chẽ:

Giai Đoạn Đánh Giá (2 tuần):

Tiến hành khảo sát hiệu quả chi tiết trên 12 dây chuyền sản xuất
Lắp đặt thiết bị giám sát tạm thời để xác lập các chỉ số nền tảng
Đào tạo đội ngũ nhân sự chủ chốt về nguyên lý OEE và phương pháp đo lường
Phát hiện Dây chuyền 3 và Dây chuyền 7 có chỉ số OEE thấp nhất (lần lượt là 54% và 57%)

Giai Đoạn Triển Khai (6 tuần):

Lắp đặt hệ thống giám sát DxOEE cố định trên toàn bộ thiết bị sản xuất
Tích hợp với hệ thống điều khiển và cơ sở dữ liệu sẵn có
Thiết lập bảng điều khiển và hệ thống báo cáo phù hợp với các cấp quản lý khác nhau
Cấu hình hệ thống cảnh báo tự động cho các trường hợp sai lệch về hiệu quả
Thiết lập quy trình họp đánh giá OEE hàng ngày với các đội sản xuất

Giai Đoạn Cải Tiến (Liên tục):

Thành lập ba nhóm cải tiến chuyên biệt cho ba lĩnh vực: tính khả dụng, hiệu suất và chất lượng
Triển khai bảng quản lý trực quan hiển thị chỉ số OEE theo từng giờ
Xây dựng quy trình chuẩn để xử lý các vấn đề hiệu quả thường gặp
Thiết lập cơ chế họp liên phòng ban hàng tuần để phân tích dữ liệu và lập kế hoạch cải tiến

Cải Tiến Ghi Nhận

Dựa trên dữ liệu từ DxOEE, Khatoco đã nhận diện và giải quyết nhiều vấn đề cụ thể:

Cải Thiện Tính Khả Dụng:

Giảm 42% thời gian chuyển đổi thông qua quy trình chuẩn hóa
Triển khai chương trình bảo trì phòng ngừa dựa trên dữ liệu hiệu suất thiết bị
Xây dựng quy trình khởi động chuẩn giúp giảm 17% thời gian khởi động buổi sáng
Cải tiến quy trình bàn giao ca nhằm giảm thiểu tổn thất trong quá trình chuyển tiếp

Nâng Cao Hiệu Suất:

Tối ưu hóa các thông số cài đặt tốc độ máy dựa trên đặc tính của từng loại nguyên liệu
Nhận diện và loại bỏ các trường hợp dừng máy ngắn (dưới 5 phút) trước đây không được theo dõi
Điều chỉnh hệ thống nạp nguyên liệu để tránh hiện tượng giảm tốc độ
Chuẩn hóa quy trình vận hành trên tất cả các ca sản xuất

Nâng Cao Chất Lượng:

Xác định mối tương quan giữa các thông số vận hành cụ thể và tỷ lệ sản phẩm lỗi
Áp dụng hệ thống Kiểm soát Quy trình theo Phương pháp Thống kê (SPC) đối với các thông số trọng yếu
Xây dựng quy trình phản ứng nhanh cho các trường hợp sai lệch về chất lượng
Cải thiện tỷ lệ sản phẩm đạt yêu cầu ngay từ lần đầu thêm 4,7%

Kết Quả Sau 6 Tháng

Khatoco đã đạt được những cải thiện đáng kể có thể đo lường được:

Chỉ số OEE tổng thể đã tăng từ 61% lên 76% (cải thiện tương đối 24,6%)
Tính khả dụng được nâng cao từ 78% lên 87%
Hiệu suất tăng từ 82% lên 91%
Chất lượng cải thiện từ 95% lên 97,5%
Công suất sản xuất tăng 24,6% với cùng hệ thống thiết bị và nguồn nhân lực
Tiết kiệm chi phí hàng năm đạt 1,2 triệu đô la thông qua việc gia tăng sản lượng và giảm lãng phí
Tỷ suất lợi nhuận đầu tư (ROI) cho việc triển khai DxOEE đạt 534%
Mức tiêu thụ năng lượng trên mỗi đơn vị sản phẩm giảm 17%
Thời gian phản ứng đối với các sự cố sản xuất giảm từ hàng giờ xuống còn vài phút

Tác Động Tài Chính Trong Bối Cảnh Thuế Quan

Giả định Khatoco phải đối mặt với môi trường thuế quan 46% hiện tại trong quá trình triển khai, những cải thiện về hiệu quả sẽ mang lại:

Khả năng bù đắp khoảng 28% tác động tiềm tàng từ thuế quan thông qua việc nâng cao hiệu quả sản xuất
Cung cấp dữ liệu chi phí chi tiết cần thiết cho các quyết định chiến lược về giá
Tăng cường độ chính xác trong dự báo phục vụ lập kế hoạch sản xuất
Tạo năng lực phản ứng nhanh với những biến động của thị trường

Những cải tiến này đã trực tiếp nâng cao khả năng duy trì mức giá cạnh tranh của doanh nghiệp bất chấp áp lực từ thuế quan, đồng thời trở thành mô hình tham khảo quý giá cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam khác đang đối mặt với những thách thức tương tự.

Kết Luận

Mức thuế quan 46% của Hoa Kỳ đặt ra một thách thức to lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, thông qua việc triển khai giải pháp DxOEE từ nền tảng DxFAC, các doanh nghiệp này có thể nhận diện và loại bỏ những tổn thất tiềm ẩn trong quy trình sản xuất, từ đó bù đắp một phần đáng kể tác động từ thuế quan.

DxOEE mang đến cho các doanh nghiệp xuất khẩu dữ liệu, thông tin chi tiết và khung cải tiến cần thiết để tối đa hóa hiệu quả theo những cách thức tác động trực tiếp đến lợi nhuận. Mặc dù không thể tránh khỏi thuế quan, nhưng tác động tài chính có thể được giảm thiểu đáng kể thông qua những cải tiến hoạt động có trọng tâm mà DxOEE mang lại.

Đối với các nhà sản xuất và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang đối mặt với môi trường thương mại đầy thử thách này, DxOEE không đơn thuần là một giải pháp phần mềm mà còn là công cụ chiến lược giúp duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường Mỹ bất chấp rào cản thuế quan đáng kể.